Xe Thổ Mộ

Người Pháp đã đưa xe ngựa vào Việt Nam để làm phương tiện đi lại vào những năm 1880. Những chiếc xe ngựa này được kéo bởi 1 hoặc 2 con ngựa, chúng có 4 bánh, 2 bánh trước nhỏ hơn 2 bánh sau để đảm bảo xe được thăng bằng tốt. Người Pháp gọi xe ngựa tại các thuộc địa của mình là “Malabar”, sau đó là “Boîte d’allumettes”. “Malabar” 4 bánh sang trọng được sử dụng bởi các thống đốc và giới thượng lưu tại Việt Nam. Họ cũng cải tiến “Malabar” để sử dụng trong quân đội Pháp. Xe ngựa phổ biến ở Nam Việt Nam, đặc biệt là Sài Gòn-Gia Định (tên cũ của Thành phố Hồ Chí Minh) hơn là ở Trung và Bắc Việt Nam, nơi người Pháp gọi xe ngựa là “Tonkin” hoặc “Cochinchine”.

   Người Việt Nam đã tạo ra một loại xe ngựa đơn giản và rẻ tiền – “Xe Thổ Mộ” để chở khách và / hoặc tải trọng. Từ những năm 1940 đến 1950, “Xe Thổ Mộ” đã được phát triển ở miền Nam Việt Nam. Tại chợ Thủ Dầu Một có 3 bãi xe “Xe Thổ Mộ”, số lượng xe ngựa này lên tới 50 chiếc. Đã có rất nhiều nhà máy xây dựng “Xe Thổ Mộ”. Thật không dễ dàng để chế tạo một chiếc xe kéo tốt bằng 1 ngựa “Xe Thổ Mô” có 2 bánh xe bằng gỗ bọc cao su. Họ phải sử dụng gỗ padauk, xylia xylocarpa, gỗ mít – loại gỗ cứng và ổn định nhất để làm bánh xe và thân chỗ chứa cho hành khách hay hàng hóa. Về sau, bánh xe đã tương tự như bánh xe đạp, vị trí đặt xe thấp hơn để khách hàng thoải mái hơn. Tiếng móng heo đã quen thuộc với người Việt Nam trong quá khứ. Ngày nay, những chiếc xe ngựa cải tiến từ “Xe Thổ Mộ” được dùng để chở khách du lịch dạo chơi ngắm cảnh, thư giãn. Những chiếc xe ngựa thường được trang trí đẹp mắt và do người dân địa phương điều khiển lái. Du khách có thể thử đi xe ngựa ở Đà Lạt, Đồng bằng sông Cửu Long, Vũng Tàu…

   Ở Đồng bằng sông Cửu Long, bạn có thể dễ dàng thuê một chiếc xe ngựa để len lỏi những con đường đất dưới bóng những vườn cây trái sum suê, những hàng dừa xanh và dừng chân tại những xưởng làm kẹo dừa, chổi đót, thủ công… trong những làng quê yên bình. Tất cả tạo cho du khách cảm giác như đang sống trong quá khứ của vùng đồng bằng sông Cửu Long yên bình và xinh đẹp. Đã đến lúc quên đi mọi khó khăn trong cuộc sống và thư giãn hoàn toàn.

[Phỏng theo Tracy Do của Scootersaigontour.com]

[Buggy] Lacquer painting 36″X24″. BeKy 1987

   Xe Thổ Mộ là một tác phẩm nổi tiếng của Bé Ký – với tên gọi “Buggy“, vẽ năm 1987. Tôi xin chia sẻ một đoạn clip ngắn của Mike Carr, một du khách nước ngoài trải nghiệm chuyến xe Thổ Mộ khi viếng thăm Đồng Bằng sông Cửu Long.